Σχηματάρι, το.
Συκάμινο, το.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
188
234. Συκάμινο, το.
Η Παναγία Ελεούσα στο Συκάμινο της Αττικής, συνεπτυγμένος
σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός του 12ου αι., παρουσιάζει
πολλά κοινά στοιχεία με την Παναγία Μεσοσπορίτισσα στα Κα-
λύβια Κουβαρά. Η προσθήκη στην νότια πλευρά της χρονολο-
γείται στον 13ο αι., με βάση το γοτθικό θύρωμα που περιλαμ-
βάνει. Στον αιώνα αυτό τοποθετούνται και οι Άγιοι Τεσσαράκο-
ντα στο Συκάμινο, στον τύπο του ελεύθερου σταυρού.
232. Σχηματάρι, Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος
232. Σχηματάρι, Αγία Παρασκευή
λικών. Αρχιτεκτονικά μέλη βασιλικών καθώς και δύο επιγραφές
του 4ου και 5ου αι., η μία από τις οποίες μνημονεύει την ύπαρξη
εκκλησίας της Αγίας Τριάδας εκτίθενται στο αρχαιολογικό Μου-
σείο Σχηματαρίου. Αγροικίες της ύστερης αρχαιότητας που
αποκαλύφθηκαν στη γύρω περιοχή μαρτυρούν την εντατική
καλλιέργεια της εύφορης γης, κυρίως σε αμπέλια. Η ακρόπολη
ερημώθηκε τον 7ο αι. Στον λόφο Καστρί, στην περιοχή του χω-
ριού Κλειδί, υπάρχουν κατάλοιπα κατοίκησης μεσοβυζαντινών
χρόνων. Στην περιοχή της αρχαίας Τανάγρας, κοντά στον δρό-
μο προς τα Οινόφυτα βρίσκεται ο μικρός μονόχωρος δρομικός
ναός του Αγίου Πολυκάρπου, η πρώτη φάση του οποίου χρο-
νολογείται στον 13ο αι. Ένας φράγκικος πύργος εντοπίζεται σε
απόσταση ενός χιλιομέτρου βορειοδυτικά της Τανάγρας, στον
δρόμο προς Άρμα, σωζόμενος σε ύψος 5 μ. Από τον πύργο έχει
αποτοιχιστεί σημαντική παλαιοχριστιανική επιγραφή που εκτί-
θεται στο Μουσείο Σχηματαρίου.
232. Σχηματάρι, το.
Ο σημερινός οικισμός απέχει 4 χλμ. από την αρχαία Τανά-
γρα. Ένας φράγκικος πύργος που υπήρχε στην περιοχή, με
πολλά εντοιχισμένα αρχαία spolia και επιγραφές, καταστρά-
φηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο νεκροταφείο του Σχη-
ματαρίου σώζεται ο τετράστυλος σταυροειδής εγγεγραμμέ-
νος ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου με ίχνη τοιχογρα-
φιών του 12ου αι. Έξω από το νεκροταφείο βρίσκεται δεύτε-
ρος μικρός ναός της Αγίας Παρασκευής.
233. Δήλεσι, το.
Πολίχνη στα βοιωτικά παράλια του Ευβοϊκού, που διαμορφώ-
θηκε στα κλασικά χρόνια δίπλα στο ιερό του δηλίου Απόλλω-
να και γνώρισε άνθηση κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο.
Στον σύγχρονο οικισμό Δήλεσι, στα παράλια, έχουν εντοπιστεί
στωικό οικοδόμημα μήκους άνω των 100 μ. με υστερορωμαϊκές
προσθήκες, μεγάλος κεραμικός κλίβανος για πλίνθους και εκτε-
ταμένο ρωμαϊκό-υστερορωμαϊκό συγκρότημα εμπορικού και
εργαστηριακού χαρακτήρα, από όπου πλήθος όστρακα αποθη-
κευτικών αγγείων, εργαλεία και νομίσματα. Τα ευρήματα αυτά
αποδεικνύουν ότι το Δηλίον αποτελούσε δραστήριο λιμάνι κατά
την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας. Νεκροταφείο του 3ου-
7ου αι. ανασκάφηκε στο λόφο Αγριλέζα, ανατολικά του Δηλίου.
