Λουκίσια, τα
Βαθύ, το. Αυλίς, η.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
185
225. Μονή Σαγματά, καθολικό
223. Λουκίσια, Άγιος Γεώργιος
223. Λουκίσια, τα.
Στους μεσοβυζαντινούς χρόνους η Ανθηδών μετακινείται στην
ενδοχώρα, στις πλαγιές του Μεσσαπίου, κοντά στα σημερινά
Λουκίσια. Εκεί σώζεται ο μικρός ναός του Αγίου Γεωργίου, μο-
νόχωρος, τετράκογχος με τρούλο και επιμελημένη πλινθοπε-
ρίκλειστη τοιχοποιία, που χρονολογείται στο β΄ μισό του 11ου
αι. Διατηρούνται ίχνη τοιχογραφιών του 14ου αι. Γύρω από
το ναό διακρίνονται ίχνη κατοίκησης της βυζαντινής περιόδου.
224. Πλατανάκια, τα.
3 χλμ. νοτιοανατολικά της Παραλίμνης, στους νοτιοδυτικούς
πρόποδες του Μεσσάπιου όρους (όρος Κτυπάς) και στη θέση
της νεότερης εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής εντοπίστηκαν
κατάλοιπα τρίκλιτης βασιλικής. Παλαιοχριστιανικά spolia είναι
ενσωματωμένα στο σύγχρονο ναό. Κοντά στην ίδια θέση έχουν
επισημανθεί ερείπια παλαιού μετοχίου της μονής Σαγματά.
225. Μονή Σαγματά, η.
Βρίσκεται στο όρος Ύπατον (Σαγμάτιον), συνέχεια του Μεσ-
σάπιου όρους, σε θέση όπου προϋπήρχε ναός του Διός Υπά-
του. Στους μεσαιωνικούς χρόνους η κατοίκηση του χώρου αρ-
χίζει πιθανώς από τον 11ο αι. Η μονή του Παντοκράτορος (με-
τέπειτα Μεταμόρφωση Σωτήρος) ιδρύθηκε στο α΄ μισό του
12ου αι. Από τον μοναστηριακό περίβολο αρχαιότερη είναι η
νότια πλευρά, όπου υπήρχε η αρχική είσοδος. Το καθολικό
της μονής ανήκει στον τύπο του σύνθετου σταυροειδούς εγ-
γεγραμμένου με τρούλο και τετρακιόνια λιτή, και χρονολογεί-
ται στο 12ο αι. Ο εξωνάρθηκας είναι προσθήκη του 12ου-13ου
αι. Από τον εσωτερικό διάκοσμο του καθολικού σώζονται εξαι-
ρετικής τέχνης γλυπτά και δάπεδα με μαρμαροθετήματα.
226. Βαθύ, το.
Αυλίς, η.
Θέση στα βοιωτικά παράλια του Ευβοϊκού. Το ιερό της Αρτέμι-
δος με ναό και εργαστήρια κεραμικής ήταν σε χρήση έως τον
4ο μ.Χ. αι. Βυζαντινός οικισμός και ναός, κοντά στην θέση του
αρχαίου οικισμού, αναφέρεται στις περιγραφές του πολέμου Γε-
νουατών και Βενετών. Από το τέλος του 14ου αι. η περιοχή ανή-
κε στους δεύτερους. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου αποτελεί
συνδυασμό εγγεγραμμένου σταυροειδούς και τρίκογχου ναού
και χρονολογείται στις αρχές του 11ου αι. Πρόκειται πιθανόν για
την εκκλησια που αναφέρεται στις πηγές των χρόνων της ενε-
τοκρατίας ως
ecclesia S. Nicolai de Catapharo
. Kαταστράφηκε
πριν από το 1914 και κατόπιν ανοικοδομήθηκε. Στην θέση Μνήμα
Κατή εντοπίστηκαν υστερορωμαϊκοί-βυζαντινοί τάφοι.
