Πεντέλη, η.
Πεντέλη, η.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
190
240. Πεντέλη, ναοί Σπηλιάς
240. Πεντέλη, ναοί
Σπηλιάς, τρούλος
240. Πεντέλη, Αγία Τριάδα του Νερού
240. Πεντέλη, η.
Η Πεντέλη φαίνεται πως φιλοξένησε ασκητές και μικρές μονα-
στικές κοινότητες ήδη πριν από την περίοδο της Εικονομαχί-
ας (726-843). Στον δρόμο που οδηγούσε στο βουνό, λίγο μετά
το Χαλάνδρι, ανασκάφηκε η Φραγκοκκλησιά, ένας μικρός μο-
νόχωρος κοιμητηριακός ναός του β΄ μισού του 13ου αι., δίπλα
στον οποίο βρέθηκε αγροτική εγκατάσταση. Κοντά στην μετα-
βυζαντινή μονή Πεντέλης σώζεται η Αγία Τριάδα του Νερού,
συνεπτυγμένος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με θολω-
τό νάρθηκα, που χρονολογείται στην υστεροβυζαντινή περί-
οδο. Σημαντικές τοιχογραφίες του 13ου αι. προέρχονται από
τα δύο παρεκκλήσια της
Σπηλιάς της Πεντέλης, λίγο ψηλότε-
ρα από την μονή. Το νότιο είναι σπηλαιώδης ναός, ενώ το βό-
ρειο, του Αγίου Νικολάου, έχει την διάταξη ενός συνεπτυγ-
μένου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού. Ο ζωγραφικός δι-
άκοσμος στον τρούλο του δεύτερου χρονολογείται ακριβώς
με επιγραφή στο 1233/1234. Ο Ταξιάρχης στο Καμάρι, μετά
τα λατομεία, είναι μικρός μονόχωρος τρουλαίος ναός, με νάρ-
θηκα και προσκτίσματα, και διατηρεί στο εσωτερικό ίχνη τοι-
χογραφιών και τμήματα μαρμάρινου τέμπλου. Χρονολογικά
έχει αποδοθεί στον 11ο-12ο αι. Η ερειπωμένη Φραγκοκκλη-
σιά στο Βαγιάτι, μεσοβυζαντινός σταυροειδής εγγεγραμμένος
ναός με παραστάδες αντί για ελεύθερα στηρίγματα στα δυτι-
κά, θυμίζει στην κάτοψη τους Αγίους Θεοδώρους της πλατεί-
ας Κλαυθμώνος στην Αθήνα.
240. Πεντέλη,
Φραγκοκκλησιά
στο Βαγιάτι
(κάτοψη)
