Αβδού, τα.
Χουμεριάκω, το.
ΚΡΗΤΗ
282
494. Χουμεριάκω, Παναγία
488. Αβδού, τα.
Κοντά στο χωριό υπάρχουν λείψανα παλαιοχριστιανικής βα-
σιλικής με ψηφιδωτά δάπεδα. Στον Άγιο
Κωνσταντίνο σώζο-
νται τοιχογραφίες του Μανουήλ και Ιωάννη, του 1444/5, από
τις πλεόν σημαντικές της κωνσταντινοπολίτικης παράδοσης
τέχνης των Φωκάδων. Στην κτητορική επιγραφή, εκτός από
τα ονόματα των ζωγράφων, του χορηγού ιερέα Μανουήλ και
τη χρονολογία, αξιοσημείωτη είναι η αναφορά, παρά τη βενε-
τική κυριαρχία, του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη του Πα-
λαιολόγου, στην εποχή του οποίου τοιχογραφήθηκε ο μικρός
ναός. Από τον ζωγραφικό διάκοσμο του Αγίου Αντωνίου
σώ-
ζονται ευαγγελικές σκηνές στην καμάρα και ολόσωμος άγι-
ος στον νότιο τοίχο, της γ΄ εικοσιπενταετίας του 14ου αι. Ο
μεγάλος ναός της Παναγίας ακολουθεί τον τύπο του ελεύθε-
ρου σταυρού με τρούλο. Φέρει κεραμοπλαστικές διακοσμή-
σεις και αξιόλογο θύρωμα με οξυκόρυφο τόξο στο τυφλό τύ-
μπανο, γοτθικού ρυθμού, ο οποίος επικρατεί σταδιακά στις
κρητικές εκκλησίες της περιόδου της Βενετοκρατίας. Στον
μονόχωρο καμαροσκέπαστο ναό του Αγίου
Γεωργίου υπάρ-
χει εκτεταμένο εικονογραφικό πρόγραμμα, μέσα στο οποίο
περιλαμβάνονται και παραστάσεις του συναξαρίου του αγίου
Γεωργίου, του τέλους του 14ου αι.
διάφορες οικοδομικές φάσεις. Χαρακτηριστική η τοποθέτη-
ση σκηνών του βίου της Παναγίας στην καμάρα, στην θέση
του ευαγγελικού κύκλου, πρακτική που έχει επισημανθεί και
σε άλλα καθολικά, με παραστάσεις μόνον του συναξαρίου
του τιμωμένου αγίου. Ο αρχικός διάκοσμος ανάγεται στις αρ-
χές του 14ου αι. Οι πολυάριθμες ευαγγελικές παραστάσεις
που απλώνονται στην καμάρα του μεσαίου κλίτους και η Δευ-
τέρα Παρουσία στην καμάρα του νότιου, είναι έργα των μέ-
σων του 14ου αι. Στον ανατολικό τοίχο του νότιου κλίτους
υπάρχει μεγάλη Σταύρωση του β΄ μισού του 14ου αι.
490. Μάλια, τα.
Έχει επισημανθεί τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική, ενώ
στο μεσαίο κλίτος του ναού του
Αγίου
Γεωργίου διατηρού-
νται τοιχογραφίες λαϊκής τέχνης, του β΄ μισού του 14ου αι.
491. Λατσίδα, η.
Στην αψίδα του ναού της Παναγίας της Κεραγωνιώτισσας σώ-
ζονται παραστάσεις της Παναγίας δεομένης και του Αμνού με-
ταξύ των συλλειτουργούντων ιεραρχών του τέλους του 14ου αι.
492. Νεάπολη, η
.
Στονν Άγιο Ονούφριο, καθολικό μικρής μονής, σώζονται επαρ-
χιακής τέχνης τοιχογραφίες του β΄ μισού του 14ου αι.
493. Λίμνες, οι.
Ο Άγιος Ιωάννης είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός, με
τοιχογραφική διακόσμηση παλαιολόγειας τέχνης του τέλους
του 14ου αι.
494. Χουμεριάκω, το.
Το όνομα του οικισμού προέρχεται από ομώνυμη βυζαντινή οικο-
γένεια. Στο κέντρο του σώζεται ο σταυροειδής εγγεγραμμένος
ναός της Παναγίας. Ο ναός έχει υποστεί μεγάλες καταστροφές
και αλλοιώσεις, Από τον τοιχογραφικό διάκοσμο σώζεται μόνο ο
Παντοκράτορας στον τρούλο, έργο των μέσων του 13ου αι.
489. Κερά, η.
Το καθολικό της μονής Παναγίας
Καρδιώτισσας, του 14ου
αι., σχηματίστηκε σταδιακά με την προσθήκη τριών καμαρο-
σκέπαστων κλιτών και εγκάρσιου νάρθηκα στον αρχικό μικρό
μονόχωρο ναό. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος αντιστοιχεί στις
