Γερακάρι, το.
Νεφς Αμάρι, το.
ΚΡΗΤΗ
261
408. Νεφς Αμάρι, Αγία Άννα, τοιχογραφία
403. Γερακάρι, το.
Στην αγροτική τοποθεσία Φώτης σώζεται ο δίκλιτος ναός του
Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, τμήμα της ημικυλινδρικής κα-
μάρας του οποίου κατέρρευσε πρόσφατα. Αρχικά κατασκευ-
άστηκε το ανατολικό τμήμα του βόρειου κλίτους. Στη συνέ-
χεια επεκτάθηκε προς τα δυτικά με την προσθήκη νάρθηκα
με βαρύ τρούλο. Τέλος προστέθηκε κλίτος στη νότια πλευρά.
Το αρχικό τμήμα έχει τοιχογραφίες του β΄ μισού του 13ου αι.
Ο νάρθηκας σώζει τοιχογραφίες από το α΄ μισό του 14ου αι.
404. Καλοείδενα, η.
Από την μονή του Σωτήρα σώζεται το καθολικό, μέρος της ανω-
δομής του οποίου κατέρρευσε πρόσφατα και ανακατασκευάστη-
κε. Πρόκειται για μονοκάμαρο ναό που κτίστηκε κατά τον 13ο
αι. Κάτω από την αψίδα του διακρίνονται τα θεμέλια δυο παλιό-
τερων εκκλησιών. Κατά τον επόμενο αιώνα ο ναός επεκτάθηκε
προς τα δυτικά με την προσθήκη νάρθηκα με βαρύ κυλινδρικό
τρούλο. Στον αρχικό ναό διασώζονται λείψανα τοιχογραφιών.
405. Αγία Παρασκευή, η.
Στο κέντρο του οικισμού υπάρχει ο μονοκάμαρος ναός της
Αγίας Παρασκευής με τοιχογραφίες του 1516. Ο ανώνυμος
καλλιτέχνης, αρκετά πρώιμα, συμπυκνώνει στο έργο του χα-
ρακτηριστικά της Κρητικής Σχολής.
406. Αποδούλου, το.
Σε αγροτική τοποθεσία σώζεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου
του Ξιφηφόρου. Πρόκειται για μονοκάμαρο ναό που κτίστη-
κε τον 13ο αι. και επεκτάθηκε και τοιχογραφήθηκε κατά το α΄
μισό του επόμενου. Εξωτερικά προστέθηκε τοξοστοιχία, σε
επαφή με το νότιο τοίχο για την αντιστήριξή του.
408. Νεφς Αμάρι, το.
Εντός του οικισμού σώζεται ο μονόχωρος ναός του Αγίου Νι-
κολάου με τοιχογραφίες των μέσων του 14ου αι. Στην ευρύτε-
ρη περιοχή υπάρχει ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Ιωάννη στη
θέση Ρολόγη, με δυο στρώματα τοιχογραφιών στην αψίδα, από
τα οποία το νεώτερο χρονολογείται στο α΄ μισό του 13ου αι. Σε
μικρή απόσταση στο μονόχωρο ναό των Αγίων Θεοδώρων δι-
ακρίνονται αποσπασματικά τοιχογραφίες των μέσων του 14ου
αι. Κοντά στην μονή Ασωμάτων υπάρχει ο μονόχωρος ναός της
Αγίας Άννας, με πρόσθετο μονοκάμαρο κλίτος στην νότια πλευ-
ρά. Ο ναός ήταν αρχικά ξυλόστεγος. Κατά τα τέλη του 13ου αι.
κατέρρευσε η βόρεια πλευρά και ανακατασκευάστηκε με διακο-
σμητικά, οξυκόρυφα τυφλά αψιδώματα από λαξευτό πωρόλιθο.
Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται στο 1225.
407. Βυζάρι, το.
Στην ευρύτερη περιοχή του οικισμού ανασκάφηκε τρίκλιτη βα-
σιλική. Ο γλυπτός διάκοσμος χρονολογείται από την παλαι-
οχριστιανική και τη μεσοβυζαντινή περίοδο. Σύμφωνα με τον
ανασκαφέα, η υπάρχουσα βασιλική κατασκευάστηκε κατά τον
7ο αι. και χρησιμοποιήθηκε ως καθεδρικός ναός της επισκο-
πής Συβρίτου, όταν αυτή μετακινήθηκε από την αρχική της
θέση (Θρόνος). Στο νεκροταφείο του οικισμού σώζεται ο μι-
κρός μονοκάμαρος ναός του Αγίου Νικολάου με διάκοσμο
των μέσων του 15ου αι. Στο ναό της Παναγίας του Φουρφου-
ρά αποκαλύφθηκαν πρόσφατα τοιχογραφίες του α΄ μισού του
15ου αι. και στη θέση Μουρτζά σώζεται ο ναός του Αγίου Γε-
ωργίου, με τοιχογραφίες του 1411. Στο ναό της Παναγίας στα
Πλατάνια, ο καλής ποιότητας διάκοσμος, έργο δυο ζωγρά-
φων, χρονολογείται στο α΄ μισό του 14ου αι.
