Ποταμοί, οι.
Πατσώ, η.
ΚΡΗΤΗ
260
402. Πατσώ, Παναγία, τοιχογραφία
402. Πατσώ, Παναγία
400. Ποταμοί, οι.
Σε αγροτική τοποθεσία, με την ευκαιρία της κατασκευής
φράγματος, πραγματοποιήθηκαν μεγάλης έκτασης ανασκαφι-
κές εργασίες. Αποκαλύφθηκαν τα ερείπια λουτρού της ύστε-
ρης ρωμαιοκρατίας, που σώζονται σε μεγάλο ύψος, και είχαν
χρησιμοποιήθεί και κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους.
Σε παρακείμενη τοποθεσία, κάτω από τον μονόχωρο ναό του
Αγίου Γεωργίου, με τοιχογραφίες σε δυο στρώματα, από τα
τέλη του 12ου αι., αποκαλύφθηκαν λείψανα πιθανώς τρίκλιτης
παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Τέλος, νοτιότερα, κάτω από
τον τοιχογραφημένο ναό της Αγίας Κυριακής, αποκαλύφθη-
καν λείψανα βιοτεχνικής εγκατάστασης, πιθανότατα βαφείου
υφασμάτων.
401. Σπήλι, το.
Στην αυλή του τοπικού λυκείου είναι κτισμένος ο μονοκάμα-
ρος ναός του Αγίου Γεωργίου με τοιχογραφίες των μέσων του
14ου αι. Υπάρχουν ακόμη οι τοιχογραφημένοι ναοί των Αγίων
Θεοδώρων (14ος αι.), της Παναγίας (τέλος 14ου αι.) και του
Σωτήρα (α΄ μισό του 14ου αι.). Στη Δρύμισκο σώζονται ο χρο-
νολογημένος στα 1317/8 ναός του Αγίου Γεωργίου, έργο του
γνωστού ζωγράφου Μιχαήλ Βενέρη, ο ναός του Αγίου Κων-
σταντίνου (α΄ μισό 14ου αι.), με ενδιαφέρουσα παράσταση του
έφιππου αγίου Κωνσταντίνου και ο ναός της Παναγίας. Στον
οικισμό Μουρνέ υπάρχουν οι τοιχογραφημένοι ναοί του Αγί-
ου Γεωργίου και της Αγίας Μαρίνας (αρχές του 14ου αι.). Στο
Ντιμπλοχώρι σώζεται ο ναός της Παναγίας. Το αρχικό ανατο-
λικό τμήμα είναι τοιχογραφημένο κατά το 13ο αι. και ο μεταγε-
νέστερος νάρθηκας το 1417.
402. Πατσώ, η.
Σε φαράγγι κοντά στον οικισμό, που πήρε το όνομά του από τη
μεγάλη βυζαντινή οικογένεια των Πατσών, σώζεται ο σπηλαι-
ώδης ναός του Αγίου Αντωνίου, στη θέση ιερού του Κραναί-
ου Ερμή, όπου συνεχίζεται διαχρονικά η λατρεία από την αρ-
χαιότητα. Στο κέντρο του οικισμού σώζονται σε μεγάλο ύψος
τα ερείπια του ναού της Παναγίας, μεσοβυζαντινού σταυροει-
δούς εγγεγραμμένου. Ο ναός κατέρρευσε και ανακατασκευά-
στηκε στις αρχές του 14ου αι. στον ίδιο αρχιτεκτονικό τύπο, με
έντονα τα δυτικά στοιχεία. Η αψίδα του ιερού μετατράπηκε σε
ορθογώνια με σύνθρονο και ενισχυτικά βεργία. Ο τοιχογραφι-
κός διάκοσμος, του πρώιμου 14ου αι., αποτοιχισμένος σήμε-
ρα στο μεγαλύτερο μέρος του, εκτίθεται στον ναό της Αγίας
Αικατερίνης στο Ηράκλειο. Η ανακαίνιση του ναού της Πανα-
γίας συνδέεται πιθανώς με τις δραστηριότητες της οικογένει-
ας των Καλλεργών μετά την υπογραφή της συνθήκης με τους
Βενετούς το 1299.
