Λέσβος, η.
Λέσβος, η.
ΤΑ ΝΗΣΙΑ
322
πρoκύπτει από τα λείψανα τοίχων κελλιών που σώζoνται στη
νότια πλευρά της. Ανήκει στoν τύπο της τρίκλιτης ξυλόστε-
γης βασιλικής με ημικυκλική αψίδα και νάρθηκα. Ο κυρίως
ναός έχει σχεδόν τετράγωνη κάτοψη. Οι κιονοστοιχίες βαί-
νουν πάνω σε ψηλό στυλοβάτη. Οι κίονες είναι κατασκευα-
σμένοι από εγχώριο ερυθρωπό ασβεστόλιθο. Με βάση τον
γλυπτό διάκοσμο και ένα χάλκινο νόμισμα Μαυρικioυ Τιβερί-
ου (587-588) χρονολογείται στο β’ μισο του 6ου αι.
14. Παναγία η Σαλωνή (Αγία Παρασκευή).
Μικρός μονόχωρος ναός, σωζόμενος στο επίπεδο της θεμελί-
ωσης. Είναι κτισμένος με λαξευμένους λίθους και στην αψίδα
του ιερού υπάρχουν παλαιοχριστιανικά αρχιτεκτονικά μέλη.
Από τις κόγχες που ανοίγονται ανατολικά και νότια, σχηματί-
ζοντας σταυροειδή κάτοψη, εκτιμάται ότι είχε και μεσοβυζα-
ντινή φάση.
15. Μανταμάδο, το.
Ο σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο ναός του Αγίου
Στεφάνου μπορεί να αναχθεί στον 13ο αι.
16. Γεφύρι Κρεμαστής.
Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό της Αγίας Παρασκευής,
στον ποταμό Τσικνιά, σώζεται μονότοξο γεφύρι στο οποίο δι-
ακρίνονται πολλές οικοδομικές φάσεις. Στην τοιχοποιία του
έχει ενσωματωθεί αρχαίο υλικό, το οποίο εικάζεται ότι προέρ-
χεται από το γειτονικό ιερό της Κλοπεδής, καθώς και τμήματα
θωρακιων και αμφικιονίσκων παλαιοχριστιαvικής περιόδου. Η
γέφυρα ένωνε το βόρειο τμήμα του νησιού με το νοτιοδυτικό.
17. Υψηλομέτωπο, το.
Στις νότιες υπώρειες του όρους Λεπέτυμνος βρίσκονται τα
λείψανα παλαιoχριστιανικής βασιλικής αφιερωμένης στον
Άγιο Δημήτριο. Είναι τρίκλιτη με νάρθηκα και την ημικυκλική
αψίδα του ιερού πλαισιώνουν παστοφόρια. Σε επαφή με
τον νάρθηκα υπήρχε μνημειακό πρόπυλο. Τα δάπεδα του
κεντρικού κλίτους και του ιερού, κάλυπταν αρχικά ψηφιδωτά.
Περιμετρικά υπάρχουν προσκτίσματα. Ο ναός και τα ψηφιδω-
τά χρoνoλoγoύνται στο β΄ μισό του 6ου αι.
18. Κάστρο Μήθυμνας,το.
Στη βόρεια πλευρά της Λέσβου, σε απόσταση περίπου 60
χλμ. από τη Μυτιλήνη, υψώνεται το κάστρο της Μήθυμνας,
ένα από τα αρτιότερα σωζόμενα κάστρα του νησιού. Η γραμ-
μή των τειχών περιλαμβάνει 10 τετράγωνους πύργους. Τη ση-
μερινή μορφή του απέκτησε στην εποχή της Τουρκοκρατίας,
σε περισσότερες από μία οικοδομικές φάσεις. Από την αρχι-
κή βυζαντινή φάση, προ του 1334, σώζεται μόνον η δεξαμε-
νή, ενώ στη βάση δύο πύργων έχουν εντοπιστεί στοιχεία της
αρχαίας ακρόπολης. Η εσωτερική τρίτη πύλη και το κατώτε-
ρο τμήμα της οχύρωσης χρονολογούνται στο δεύτερο μισό
του 14ου αι.
19. Τσαμούρ Λιμάνι, το.
Κοντά στο Τσαμούρ λιμάνι, στη θέση Σαλβαράδες Σκαλοχω-
ρίου, κοντά σε ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής, διατη-
ρούνται τα κατάλοιπα των Αγίων Θεοδώρων. Ο ερειπωμένος
ναός σώζεται σε ικανό ύψος.
20. Μονή Υψηλού.
Η μονή του Υψηλού, σήμερα εν ενεργεία ως ανδρώα, είναι
572. Λέσβος, Σκάλα Ερεσού, βασιλική Αγίου Ανδρέα, ψηφιδωτό
572. Λέσβος, κάστρο Μήθυμνας
572. Λέσβος, Υψηλομέτωπο, γλυπτά
