Λέσβος, η.
Λέσβος, η.
ΤΑ ΝΗΣΙΑ
321
572. Λέσβος, Μανταμάδο, Άγιος Στέφανος
572. Λέσβος, Μέσα, βασιλική
572. Λέσβος,
Θέρμη, Παναγία
Τρουλωτή
μα διατηρείται η βυζαvτινή φάση σε ικανό ύψος. Η πρόσβαση
γίνεται μέσω λιθόστρωτης διαδρoμής. Εξωτερικά υπήρχε ξώ-
μπουργο, προστατευμένο με προτείχισμα.
8. Εξωκκλήσι της Παναγίας στη θέση Ένθρoνo Λάμπoυ Μύ-
λων
Στη θέση Έvθρονο του οικισμιού των Λάμπου Μύλων σώζο-
νται σε ικανό ύψος τα ερεiπια μικρού ναού αφιερωμένου στην
Παναγία, ο οποίος σύμφωνα με τον τρόπο δόμησης κατά το
πλινθοπερίκλειστο σύστημα χρονολογείται στη βυζαντινή πε-
ρίοδο. Στην ίδια θέση προϋπήρχε παλαιoχριστιαvική βασιλι-
κή. Η ευρύτερη περιoxή είναι κατάσπαρτη με όστρακα που
τεκμηριώνουν κατοίκησή της κατά την παλαιοχριστιανική πε-
ρίοδο.
9. Θέρμη, η.
Η Παναγία Τουρλωτή βρίσκεται στην περιοχή των Άνω
Πύργων Θερμής. Ανήκει στον τύπο του απλού τετρακιόνιου
σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού, με κυλινδρικό τρούλο
και μεταγενέστερο νάρθηκα. Η τοιχοποιία περιλαμβάνει spo-
lia. Η ανέγερση του ναού τοποθετείται συνήθως στον 14/15o
αι. Πρόσφατα προτάθηκε και η χρονολόγησή του στον 10ο
αι.. Διασώζονται ελάχιστα λείψανα τοιχογραφιών.
10. Πύργος Μαγνήσαλη
Ο πύργος Μαγvήσαλη βρισκεται στον οικισμό Λουτροπόλεως
Θερμής. Παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά στοιχεία των πυρ-
γόσπιτων. Αποτελείται από ισόγειο και τρεις ορόφους και εί-
ναι κατασκευασμένoς από κοκκινωπή πέτρα. Η τυπολογία των
πέτρινων φουρουσιών και των οξυκόρυφων τόξων χρονολο-
γούν, μάλλον με ασφάλεια, τον πύργο μεταξύ του τέλους του
14ου και των αρχών του 15ου αι., καθώς αποτελούν χαρακτη-
ρισιτκά δείγματα της στρατιωτικής αρχιτεκτονικής που εισά-
γουν στο Αιγαίο οι Γενοβέζοι και οι Ιππότες της Ρόδου.
11. Κάλαμος, ο.
Ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Νικολάου στον Κάλαμο βρί-
σκεται βόρεια των Μιστεγνών και αποτελούσε τον ενοριακό
ναό εκτεταμένου υστεροβυζαντινού οικισμού, που ταυτίζεται
με ασφάλεια με την Κυδώνα (ή Κυδωνία.).
12. Μέσα, τα.
Πανω στην κρηπίδα του ναού του αρχαίου ιερού των Μέσων
στον κόλπο της Καλλονής, ανεγέρθηκε παλαιοχριστιανική βα-
σιλική. Για την οικοδόμησή της επαναχρησιμοποιήθηκε αρ-
χαίο. Από τη βασιλική σωζovται σήμερα η μεγάλη πολυγωνι-
κή εξωτερικά αψίδα του ιερού, τμήμα του δαπέδου της και δι-
άσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη (βάσεις κιόνων, κιονόκρανα, αμ-
φικιονίσκοι, θωράκια από το φραγμα πρεσβυτερίου και τον
άμβωνα κ.α.). Η συνέχεια της χρήσης του χώρου κατά τους
10ο, 11ο και 14ο αι. επιβεβαιώνεται από νομισματικά ευρή-
ματα. Πιθανότατα αποτελούσε το νεκροταφείο μεσαιωνικού
χωριού, τα ερείπια του οποίου έχουν εντοπιστεί σε απόστα-
ση 300 μ. βορειοδυτικά, για αυτό ίσως ονομάστηκε η περιοχή
«Κοκκάλα» ή «Κουκάλα»
13. Βασιλική Χαλινάδου, η.
Η παλαιοχριστιανική βασιλική του Χαλινάδου, που βρίσκεται
νοτιοανατολικά του οικισμού της Αγίας Παρασκευής, αποτε-
λούσε πιθανότατα το καθολικό μικρού μοναστηριού, όπως
