342
Χίος
Χίος
ΤΑ ΝΗΣΙΑ
573. Χίος, Ολύμποι, κεντρικός πύργος
573. Χίος, Μεστα, αναπαράσταση κεντρικού πύργου
573. Χίος, Μεστά, βίγλα στη θέση Λιβάδια
θετε ξεχωριστό οχυρωματικό περίβολο με τέσσερα πυργό-
πουλα στις γωνίες του. Τα σπίτια των οικισμών είναι απλές λι-
θόκτιστες κυβικές κατασκευές, με δύο ή τρεις ορόφους, που
καλύπτονται από ημικυλινδρικούς θόλους («γέρματα»), έχουν
περιορισμένα τοξωτά ανοίγματα και τα δώματά τους βρίσκο-
νται στο ίδιο περίπου ύψος, γεγονός που έδινε τη δυνατότη-
τα στους κατοίκους να διαφεύγουν εύκολα προς τον πύργο
σε περίπτωση κινδύνου. Ο μόνος αύλειος χώρος τους ήταν
το «πουντί», στην κατάληξη της λίθινης σκάλας που οδηγούσε
από το ισόγειο στον όροφο. Από εκεί, με τη βοήθεια μιας ξύ-
λινης σκάλας διευκολυνόταν η πρόσβαση προς το δώμα. Στο
Πυργί, οι εξωτερικές προσόψεις των σπιτιών φέρουν ένα ιδιό-
τυπο σύστημα στολισμού, τα «ξεστά». Σε παράλληλες οριζό-
ντιες ζώνες αναπτύσσονται ποικίλα γεωμετρικά θέματα με συ-
νεχή εναλλαγή του μαύρου και του άσπρου. Η τεχνική αυτή
μεταφέρθηκε κατά πάσα πιθανότητα στην Χίο από την Γένοβα
κατά την περίοδο της Γενουατοκρατίας (1346-1566).
Βίγλες
Κατά μήκος των ακτών της νότιας και νοτιοδυτικής Χίου σώ-
ζεται ο μεγαλύτερος αριθμός παράκτιων παρατηρητηρί-
ων, γνωστά στην Χίο με την ονομασία βίγλες, που ιδρύθη-
καν από τους Γενοβέζους (1346-1566) και αποτέλεσαν τμή-
μα του αμυντικού δικτύου του νησιού. Πρόκειται για μικρά
κυλινδρικά κτίσματα με σκαρπωτή βάση, συμπαγή κορμό και
ένα μόνο θολοσκέπαστο δωμάτιο στην κορυφή, το οποίο επι-
κοινωνεί με το δώμα που στέφεται με επάλξεις. Η πρόσβαση
στη βίγλα γινόταν μέσω της μοναδικής θύρας του δωματίου
στον όροφο, με τη βοήθεια κινητής κλίμακας. Για την απώθη-
ση των επιδρομέων κατασκευάζονταν καταχύστρες (ή ζεμα-
τίστρες) πάνω από την είσοδο. Οι βίγλες που σώζονται ακέ-
ραιες και αναστηλώθηκαν πρόσφατα (2000-2002) είναι η βί-
γλα στην θέση Λειβάδια (16) στον όρμο Πασά Λιμάνι των Με-
στών και η βίγλα στον όρμο Τραχήλι του Λιθίου (13).
