Χίος
Χίος
ΤΑ ΝΗΣΙΑ
341
573. Χίος, Δαφνώνας,
Βεστερχάτο, Παναγία
573. Χίος, βίγλα στη θέση Τραχήλι Λιθίου
ναβουτσάτο ήταν αρχοντικό κτήμα της οικογένειας των Κα-
ναβουτσών, η καταγωγή της οποίας θα πρέπει να αναζητηθεί
στο Βυζάντιο. Από το άλλοτε μεγάλο κτήμα σώζονται σήμερα
μόνο τα ερείπια του μεσαιωνικού πύργου, ένα λίθινο αυλάκι
και οι κυκλικές δεξαμενές που έφερναν νερό από πηγή.
Μαστιχοχώρια, τα.
Στην περιοχή των Μαστιχοχωρίων βρίσκονται οι καλύτερα δι-
ατηρημένοι μεσαιωνικοί οικισμοί της νότιας Χίου, όπως είναι
το Πυργί (22), οι Ολύμποι (18), τα Μεστά (17) και λιγότερο η
Βέσσα (14), η Καλαμωτή (24), η Ελάτα (15). Οι οχυρωμένοι οι-
κισμοί ιδρύθηκαν τον 14ο-15ο αι. από τους Γενοβέζους κατα-
κτητές της Χίου, στο πλαίσιο της συστηματικής οργάνωσης
του νησιού, και προήλθαν από την συνένωση μικρότερων οικι-
σμών με σκοπό κυρίως την προστασία του μονοπωλιακού προ-
ϊόντος της μαστίχας και τον έλεγχο των μαστιχοκαλλιεργητών
από τους κατακτητές. Η ίδρυσή τους συνδέεται επίσης και με
το κλίμα ανασφάλειας που επικρατούσε λόγω της πειρατείας
και της άμεσης γειτνίασης με τους Τούρκους. Τα μεσαιωνικά
χωριά με τον έντονο φρουριακό χαρακτήρα, διαθέτουν εξωτε-
ρικό αμυντικό τείχος που σχηματίζεται από τούς εξωτερικές
τοίχους των ακραίων σπιτιών, με μία μόνο κεντρική πύλη πρό-
σβασης στο εσωτερικό τους. Στις γωνίες του τείχους κτίζο-
νται κυκλικοί πυργίσκοι, γνωστοί ως «πυργόπουλα». Στο εσω-
τερικό των οικισμών, αναπτύσσονται πολυδαίδαλα δρομάκια,
που σκιάζονται σε πολλά τμήματα τους από εγκάρσια τόξα
και συνδέονται άμεσα με την κεντρική πλατεία, όπου δέσπο-
ζε ο κεντρικός αμυντικός πύργος, τελευταίο καταφύγιο σε πε-
ριπτώσεις επιδρομών. Ο κεντρικός πύργος του Πυργίου διέ-
