Χίος
Χίος
ΤΑ ΝΗΣΙΑ
335
573. Χίος, Καλλιμασιά, Αγία Παρασκευή
573. Χίος, Παλαιός Καταρράκτης, Ταξιάρχες
ναό στον κύκλο των βυζαντινών μνημείων του νησιού είναι τα
τυφλά αψιδώματα στις μακρές εξωτερικές πλευρές, τα δια-
κοσμητικά κογχάρια και τα δίλοβα παράθυρα.
25. Νένητα, τα.
Σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου δυτικά του οικισμού
των Νενήτων βρίσκεται η ερειπωμένη εκκλησία της Παναγιάς
Κυρά Βελίδαινας. Μονόχωρος δρομικός ναός με τετράγωνο
μεταγενέστερο νάρθηκα, έχει κτιστεί επάνω στα λείψανα προ-
γενέστερου. Παλαιότερα διακρίνονταν στους τοίχους τα πορ-
τραίτα των δωρητών που προσέφεραν το ομοίωμα του ναού
στην Θεοτόκο. Η τοιχογραφία του Δίκαιου Ληστή έχει αποτοι-
χιστεί. Θα μπορούσε να χρονολογηθεί στον 13ο ή 14ο αι. Η
μονή Ταξιαρχών κτίστηκε σύμφωνα με την παράδοση το 1306,
όταν στάλθηκε μία εικόνα των αγίων από τον Μωριά, από τον
ιερομόναχο Παρθένιο. Στον χώρο της μονής υπάρχουν διά-
σπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη, μία εντοιχισμένη επιγραφή του
1485 και ένα εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο. Ο ναός έχει πολ-
λές επεμβάσεις της εποχής της Τουρκοκρατίας.
26. Έξω Διδύμα, η.
Στην κορυφή λόφου, στα δυτικά του οικισμού βρίσκεται ο
ναός της Παναγίας Σικελιάς, που αποτελεί καθολικό μονής.
Τυπολογικά εντάσσεται στους μονόχωρους εγγεγραμμέ-
νους σταυροειδείς ναούς με τρούλο. Πιθανότατα στην αρχι-
κή του φάση διέθετε νάρθηκα. Στο μεγαλύτερο τμήμα του εί-
ναι κτσμένος σύμφωνα με την κωνσταντινουπολίτικη τεχνική.
Στο εσωτερικό υπάρχουν σπαράγματα τοιχογραφιών. Χρονο-
λογείται γύρω στο 1300, όταν η Χίος βρισκόταν υπό την διοί-
κηση των Γενουατών εμπόρων Zaccariae.
27. Παλαιος Καταρράκτης, ο.
Ο παλαιός οικισμός, που βρίσκεται 2 περίπου χιλιόμετρα νο-
τιοδυτικά του σημερινού Καταρράκτη, εγκαταλείφθηκε μετά
από τον σεισμό του 1881. Έκτοτε παραμένει ακατοίκητος και
τα υπολείμματα του πύργου και των μεσαιωνικών σπιτιών του
που βρίσκονται διάσπαρτα στον χώρο, παρουσιάζουν εξαιρε-
τικό ενδιαφέρον. Στην περιοχή βρίσκονται επίσης διάσπαρτα
εξωκκλήσια, όπως ο επισκευασμένος ναός του Αγίου Νικολά-
ου, η Αγία Ερμιόνη, η Παναγία, ο Άγιος Γεώργιος κ.ά. Ο Άγι-
ος Γιάννης Αργέντης είναι καμαροσκέπαστος ναός, με τετρά-
γωνο θολωτό νάρθηκα. Φαίνεται ότι έχει εκ θεμελίων ανανε-
ωθεί, με εξαίρεση τον νάρθηκα που αποτελεί το παλαιότερο
τμήμα του, όπως μαρτυρούν τα τυφλά αψιδώματα, ο κερα-
μοπλαστικός διάκοσμος και οι τοιχογραφίες. Πιστεύεται ότι
ο αρχικός ναός κτίστηκε τον 14ο αι. και ανήκε σε μικρή μονή,
της οποίας ερείπια διαφόρων κτισμάτων σώζονται στα νότια
της εκκλησίας. Ο ερειπωμένος ναός Ταξιαρχών που στεγαζό-
ταν με απλή οξυκόρυφη καμάρα μπορεί να χρονολογηθεί στα
χρόνια της Γενουατοκρατίας (1346-1566).
28. Καλλιμασιά, η.
Νοτιοδυτικά του οικισμού της Καλλιμασιάς βρίσκεται ο μονό-
χωρος ερειπωμένος ναός της Αγίας Παρασκευής. Στο εσω-
τερικό της κόγχης σώζονταν σπαράγματα τοιχογραφιών.
Στην ανατολική πλευρά υπάρχει εντοιχισμένη επιγραφή του
1454, η οποία θα πρέπει να έχει μεταφερθεί από αλλού.
29. Θολοποτάμι, το. Σκλαβιά, τα.
Τα Σκλαβιά βρίσκονται στην κεντρική Χίο, κοντά στον οικισμό
