Πόρτο Λάγος, το. Πόροι (;), οι.
Παραλία Αβδήρων, η. Πολύστυλον, το.
ΘΡΑΚΗ
92
22. Πόρτο Λάγος, το.
Πόροι (;), οι
.
Οικισμός παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής περιόδου, πιθανώς
ταυτιζόμενος με το κάστρο των Πόρων. Επισκοπή από τον 9ο-10ο
αι. Στην ακτή του κόλπου ανασκάπτεται σχεδόν τετράπλευρος
οχυρωματικός περίβολος με τετράπλευρους πύργους. Στο ΝΔ
άκρο σώζονται λείψανα σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού του
10ου αι. Στον χώρο εντοπίζονται σποραδικές ταφές. Από τον
χώρο του περιβόλου, από την νησίδα του Αγίου Νικολάου και από
την νησίδα Μπουρού (με τις εγκαταστάσεις των ψαράδων) προ-
έρχονται μολυβδόβουλλο επισκόπου Πόρων μεσοβυζαντινής πε-
ριόδου, μετάλλινα αντικείμενα, αρχιτεκτονικά μέλη και κεραμική.
23. Παραλία Αβδήρων, η.
Πολύστυλον, το.
Στο επιθαλάσσιο άκρο της αρχαίας πόλης, πάνω σε ύψω-
μα στο οποίο βρισκόταν η κλασική ακρόπολή της, διαμορ-
φώθηκε η μεσαιωνική πόλη. Επισκοπή της μητροπόλεως
Φιλίππων από τον 9ο αι., πριν από τον οποίο άλλαξε το αρ-
χαίο όνομα. Τον 14ο αι. προσαρτάται στον θρόνο της Μαρω-
νείας. Την ίδια εποχή κυριαρχεί ο στρατιωτικός χαρακτήρας
της εγκατάστασης (
φρούριον-πολίχνιον
). Η πόλη διαρθρώνε-
ται σε τρία μέρη: κάτω πόλη, μέση πόλη, ακρόπολη με ακρό-
πυργο. Στα τμήματα που έχουν ερευνηθεί, το βυζαντινό τεί-
χος κτίστηκε πάνω στην αρχαία οχύρωση των Aβδήρων. Oι
πύργοι είναι τετράπλευροι· το τείχος επενδύθηκε κατά τό-
πους εξωτερικά με μεταγενέστερο «μανδύα». Προτείχισμα
προστάτευε το τείχος –άγνωστο σε πόσο μήκος. Ο περίβο-
λος της πόλης είναι κατασκευή παλαιότερη από τον 11ο αι.
Ολόκληρη η βυζαντινή ακρόπολη ή τμήμα της επισκευάστη-
κε από τον Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνό (1347-1354). Σε επαφή
με το δυτικό τείχος βρίσκεται ο λουτρώνας του οικισμού, κτί-
σμα του 4ου ή 5ου αι. Στην πάνω πόλη αποκαλύφθηκε ο επι-
σκοπικός ναός της πόλης, μεγάλη τρίκλιτη βασιλική πιθανώς
με εγκάρσιο κλίτος, με νάρθηκα και υπερώα. Χρονολογείται
στον 9ο ή 10ο αι., με επεμβάσεις 11ου ή 12ου αι. Σε λειτουρ-
γία μέχρι τον 14ο αι. Μετά την καταστροφή γύρω από τον
ναό αναπτύχθηκε νεκροταφείο, ενώ τα ερείπια του νάρθηκα
κατέλαβαν πρόχειρα καταλύματα. Ο επισκοπικός ναός του
Πολυστύλου είναι κτισμένος στην θέση αρχαιότερης, μάλλον
παλαιοχριστιανικής, τρίκλιτης βασιλικής, από την οποία πε-
ρισώθηκε το οκταγωνικό βαπτιστήριο με κτιστή σταυρόσχη-
μη κολυμβήθρα. Το βαπτιστήριο διατήρησε την αρχική χρή-
ση κατά την πρώτη περίοδο της λειτουργίας της βυζαντι-
νής βασιλικής, αλλά στη συνέχεια μετατράπηκε σε βοηθητι-
κό χώρο. Στην κάτω πόλη ανασκάφηκε συνεπτυγμένος σταυ-
ροειδής εγγεγραμμένος ναός μάλλον 12ου αι., σε χρήση μέ-
χρι τον 15ο. Γύρω από τον ναό και κατά τη διάρκεια της λει-
τουργίας του αναπτύχθηκε νεκροταφείο. Στην πεδιάδα βο-
ρείως του βυζαντινού οικισμού ανασκάφηκε, εν μέσω βυζα-
ντινού νεκροταφείου, τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθη-
κα. Εν συνεχεία περιορίζεται στο κεντρικό κλίτος, ακολούθως
κτίζεται μικρότερος μονόχωρος ναός και εν τέλει ιδρύεται μι-
κρό παρεκκλήσι στη βορειοανατολική γωνία της βασιλικής.
23. Παραλία Αβδήρων, βασιλική
βορείως του βυζαντινού οικισμού,
κάτοψη
23. Παραλία Αβδήρων,
σταυροειδής ναός στην
κάτω πόλη, κάτοψη
23. Πολύστυλον, επισκοπικός ναός, τοιχογραφία
21. Αναστασιούπολις, τείχος
22. Πόρτο Λάγος,
σταυροειδής ναός, κάτοψη
