Αλιμιά, η.
Ρόδος, η.
ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
406
610. Ρόδος, μεσαιωνική πόλη, Αγία Τριάδα (Ντολαπλί)
610. Ρόδος, Φιλέρημος, τμήμα παλαιοχριστιανικής σαρκοφάγου
610. Ρόδος, βασιλική Καλάθου, κιονόκρανο
609. Αλιμιά, η.
Το ακατοίκητο σήμερα νησί Αλιμιά, κοντά στη Χάλκη, γνώρισε
κατοίκηση κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο, όπως μαρτυ-
ρούν τα λείψανα δύο παλαιοχριστιανικών βασιλικών (1).
610. Ρόδος, η.
Η ιστορική πορεία του νησιού επηρεάστηκε άμεσα από την
καίρια γεωγραφική θέση του και το εύκρατο κλίμα. Το 297
μ.Χ. ενώνεται με την Επαρχία Νήσων και γίνεται πρωτεύου-
σά της και τον 4ο αιώνα προάγεται σε «Μητρόπολιν» των
Νήσων. Μετά τον 7ο αι. υπάγεται στο θέμα των Κιβυρραιω-
τών. Από την παλαιοχριστιανική περίοδο (4ος-7ος αι.) σώζε-
ται πλήθος αρχαιολογικών λειψάνων, αν και η συνεχής κατοί-
κηση της πόλης εδώ και 2.300 χρόνια συνετέλεσε στην κα-
ταστροφή των ευκρινών αρχαιολογικών στρωμάτων και συνε-
πώς στη δυσχέρεια της χρονολόγησης των ευρημάτων. Ενδει-
κτικά αναφέρουμε ότι στην πόλη της Ρόδου (1) έχουν εντοπι-
στεί βάσει ανασκαφικής έρευνας έξι βασιλικές, από τις οποί-
ες οι τέσσερις βρίσκονται στη μεσαιωνική πόλη και οι άλλες
δυο στη νέα πόλη. Η πιο γνωστή είναι η μεγάλη βασιλική στην
οδό Χειμμάρας, τρίκλιτη με εγκάρσιο κλίτος, με νάρθηκα και
αίθριο, βαπτιστήριο, ψηφιδωτά και μαρμαροθετημένα δάπεδα
και ίχνη τοιχογραφιών. Η τελευταία οικοδομική της φάση ανά-
γεται χρονολογικά στα χρόνια του Ιουστινιανού. Η συνεχιζό-
μενη ανασκαφική έρευνα φέρνει στο φως συνεχώς κατάλοιπα
παλαιοχριστιανικής εποχής, τόσο από εκκλησιαστικά όσο και
από κοσμικά κτήρια. Στην ύπαιθρο έχουν εντοπιστεί πλέον των
εξήντα βασιλικών (βασιλικές Ιαλυσσού (3), Σάλακου (11), Κα-
μείρου (12), Αφάντου (9), Λάρδου (17), Γενναδίου (22), Λαχα-
νιάς (23), Φιλερήμου (2), Καλάθου (15), Κολυμπίων (10), Αρνί-
θας (19), Απολλακιάς (18), Μεσαναγρού (21), κ.ά.).
Όσον αφορά τους οικισμούς, οι αρχαιολογικές ενδείξεις οδη-
γούν στο συμπέρασμα ότι κατά την παλαιοχριστιανική περί-
οδο υφίστανται περισσότεροι παραθαλάσσιοι και λιγότεροι
στην ενδοχώρα του νησιού –οι τελευταίοι αυξάνονται μετά τις
αραβικές επιδρομές τον 7ο αι. Τότε παρατηρείται συρρίκνω-
ση και της πόλης της Ρόδου, η οποία αποκτά ένα «Φρούριον»
με προτείχισμα και τάφρο, όπου κατέφευγε ο πληθυσμός σε
περίπτωση εχθρικής επιδρομής, κτισμένο στην θέση που προ-
φανώς ήταν η αρχαία ακρόπολη και σήμερα το Παλάτι του Με-
γάλου Μαγίστρου. Δείγματα τέχνης από αυτή την εποχή εντο-
πίστηκαν μόνο στο αρχικό ανεικονικό στρώμα του Αγίου Γεωρ-
γίου Χωστού στη Λίνδο (8ος ή 9ος αι.) (16).
Στα τέλη του 11ου και κατά τον 12ο αιώνα παρατηρείται έντο-
νη νομισματική κίνηση που συνεπάγεται οικονομική άνθηση.
Τότε κτίζεται αφενός μεν στη μεσαιωνική πόλη (1) η Παναγία
του Κάστρου, ο Άγιος Φανούριος και το ανώνυμο εκκλησά-
κι της οδού Αγησάνδρου με τοιχογραφίες υψηλής ποιότητας,
αφετέρου ο Αρχάγγελος Μιχαήλ στο Θάρρι (14), ναός με πρό-
τυπα κωνσταντινουπολίτικα και αξιόλογες τοιχογραφίες. Στο
πρώτο μισό του 13ου αι. η Ρόδος είναι ανεξάρτητη, διοικού-
