136
Θεσσαλονίκη, η.
Θεσσαλονίκη, η.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
112. Θεσσαλονίκη, Άγιος Νικόλαος Ορφανός, τοιχογραφία
τιο Μομφερρατικό. Μετά την αποχώρηση των Φράγκων (1224)
εικονογραφούνται στο νότιο κλίτος της Αχειροποιήτου οι Σαρά-
ντα Μάρτυρες. Το 1228 στέφεται αυτοκράτωρ στην Θεσσαλονί-
κη ο δεσπότης της Ηπείρου Θεόδωρος Άγγελος, αλλά το 1246
η πόλη παραδίδεται στον αυτοκράτορα της Νίκαιας Ιωάννη Βα-
τάτζη. Με την απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης από τον
Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο το 1261, η Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται
σε συμβασιλεύουσα και πολλά μέλη της αυτοκρατορικής οικο-
γένειας διαμένουν σε αυτή για μεγάλα διαστήματα. Σύμφωνα
με τη σωζόμενη επιγραφή, το 1303 εκτελείται η τοιχογράφη-
ση του παρεκκλησίου του Αγίου Ευθυμίου στον Άγιο Δημήτριο,
από εργαστήριο που συνδέεται με τον κύκλο του μεγάλου ζω-
γράφου Μανουήλ Πανσέληνου. Μεταξύ του 1310 και του 1320
ιδρύεται από τον κράλη της Σερβίας Μιλούτιν η μονή του Αγί-
ου Νικολάου του Ορφανού στην Άνω Πόλη. Το καθολικό της ει-
ναι μονόκλιτη βασιλική με περίστωο και κοσμείται με αξιόλο-
γες τοιχογραφίες. Τη δεύτερη δεκαετία του 14ου αι. κτίζεται
από τον πρώην μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ιάκωβο η μονή της
Περιβλέπτου, με καθολικό (Άγιος Παντελεήμων) στον τύπο του
112. Θεσσαλονίκη, Παναγία Χαλκέων, κάτοψη
112. Θεσσαλονίκη, Άγιος Παντελεήμων)
112. Θεσσαλονίκη, Παναγία Χαλκέων
