Μονή Ζωγράφου, η.
Μονή Αγίου Παντελεήμονος, η.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
115
70. Μονή Δοχειαρίου, η.
Ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου ή στις αρχές του 11ου αι. Σε αυτή
την εποχή ανάγονται γλυπτά τέμπλου. Τα κύρια κτίσματα του ση-
μερινού συγκροτήματος ανήκουν στους μεταβυζαντινούς χρό-
νους. Στο καθολικό σώζεται εντοιχισμένο μεσοβυζαντινό ανά-
γλυφο με παράσταση της ανάληψης του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
λοιπα του καθολικού, ενός σύνθετου σταυροειδούς εγγεγραμ-
μένου ναού με δύο νάρθηκες και τρουλαίο ταφικό παρεκκλή-
σιο. Ο γλυπτός διάκοσμος και τα μαρμαροθετήματα του δαπέ-
δου μαρτυρούν τον πλούτο του διακόσμου του μνημείου και την
σημαίνουσα θέση της μονής κατά την περίοδο της ακμής της.
68. Μονή Ζωγράφου, η.
Η ύπαρξη του μοναστηριού μαρτυρείται από τον 10ο αι. Τον
11ο ή 12ο πέρασε σε αδελφότητα βουλγαρικής εθνικότητας
και μέχρι σήμερα εγκαταβιώνουν σε αυτό Βούλγαροι μονα-
χοί. Δεν διασώζει κανένα κτίσμα από τη βυζαντινή περίοδο.
69. Μονή Κωνσταμονίτου, η.
Η μονή εμφανίζεται στις πηγές ήδη από τον 11ο αι. Στις αρχές
του 14ου καταστράφηκε από τους Καταλανούς. Ευρεία ανοι-
κοδόμησή με χορηγό τον Σέρβο στρατηγό Ράντιτς πραγματο-
ποιήθηκε στις αρχές του 15ου αι. Στην σημερινή του μορφή το
συγκρότημα περιλαμβάνει κτίσματα των όψιμων μεταβυζαντι-
νών χρόνων –κυρίως του 19ου αι.
71. Μονή Ξενοφώντος, η.
Ως έτος ίδρυσης του μοναστηριού θεωρείται το 998. Το παλαιό
καθολικό, ναός αθωνικού τύπου με δικιόνια λιτή και δύο παρεκ-
κλήσια, χρονολογείται στην πρώτη περίοδο λειτουργίας του, στον
10ο-11ο μάλλον αι. Στο εσωτερικό του διασώζει δάπεδα με μαρ-
μαροθετήματα και μαρμάρινο τέμπλο του 11ου αι. Στον ίδιο αιώ-
να ανάγεται και η αρχική φάση της νοτιοανατολικής πτέρυγας.
72. Μονή Αγίου Παντελεήμονος, η.
Το μοναστήρι αναφέρεται ως ρωσικό ήδη από τον 12ο αι.
Στη σημερινή του θέση μεταφέρθηκε το 1760-1765. Η παλαιά
67. Μονή Ζυγού, καθολικό
67. Μονή Ζυγού, μαρμαροθέτημα δαπέδου
67. Μονή Ζυγού, το συγκρότημα, κάτοψη)
