Στείρι, το.
Ερμιόνη, η.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
216
270. Στείρι, Κοίμηση της Θεοτόκου
270. Στείρι, το.
Ο ναός που βρίσκεται σε ύψωμα βορειοανατολικά του χω-
ριού Κόρφος, επίνειου του Σοφικού, πιθανώς συνδέεται με
τον όσιο Λουκά τον Στειριώτη. Κτίστηκε στο α΄ μισό πιθα-
νώς του 11ου αι. και ανήκει στην ομάδα των σταυροειδών εγ-
γεγραμμένων ναών με συνεπτυγμένο το δυτικό σκέλος του
σταυρού. Έχει τοιχογραφίες του 1668 του αγιογράφου Θεο-
δούλου του Κακαβά.
271. Νέα Επίδαυρος, η.
Σε βραχώδες ύψωμα πάνω από τον οικισμό βρίσκεται το κά-
στρο της Πιάδας. Η αρχική οχύρωση πρέπει να έγινε από τους
βυζαντινούς στις παραμονές των Σταυροφοριών. Το μακρό-
στενο τείχος με άξονα Α-Δ εκτείνεται στην ανατολική, τη νό-
τια και τη δυτική πλευρά. Η βόρεια κλιτύς είναι τόσο απόκρη-
μνη, ώστε αφέθηκε ατείχιστη. Η είσοδος γίνεται από πύλη στα
ανατολικά. Μέσα στο κάστρο σώζονται τα ερείπια δύο ναών
και ενός τρίτου μονοκάμαρου, του Αγίου Ιωάννη του Θεολό-
γου, στο δυτικότερο άκρο, με μεταβυζαντινές τοιχογραφίες.
Στην ανατολική όψη υπάρχει εντοιχισμένο μαρμάρινο θωρά-
κιο του 12ου αι.
272. Επίδαυρος, η.
Ανατολικά από τα προπύλαια του ναού του Ασκληπιού βρίσκε-
ται η πεντάκλιτη με εγκάρσιο κλίτος, αίθριο, βαπτιστήριο και
άλλα προσκτίσματα μεγάλη βασιλική των αρχών του 5ου αι.
Στα νοτιοδυτικά της βασιλικής, μέσα στο ιερό του Ασκληπι-
ού, ερευνήθηκε παλαιότερα παλαιοχριστιανική οικία με ψηφι-
δωτό δάποδο.
273. Μέθανα, τα.
Τα Μέθανα αναφέρονται στον Συνέκδημο του Ιεροκλέους
τον 6ο αι. Τον 8ο-9ο αι. μαρτυρούνται ως επισκοπή υπαγομέ-
νη στη μητρόπολη Κορίνθου, που αργότερα ενσωματώνεται
στην επισκοπή Δαμαλά. Το 1212 περιέρχονται στο φραγκικό
Δουκάτο των Αθηνών. Το 1311 καταλαμβάνονται για λίγο από
τους Καταλανούς και το 1325-1382 κατέχονται από την γενο-
βέζικη οικογένεια των Zaccaria της Χίου. Στη συνέχεια ανα-
καταλαμβάνονται από τους Έλληνες και τελικά το 1460 κα-
ταλαμβάνονται από τους Οθωμανούς. Στον λόφο του Προ-
φήτη Ηλία υπάρχουν καταλοίπα υστεροβυζαντινού οικισμού.
Μεσοβυζαντινά γλυπτά εντοιχισμένα σε νεότερες εκκλησίας
και κεραμική μαρτυρούν την ακμή της θέσης την εποχή αυτή.
Μνημεία σώζονται από την υστεροβυζαντινή περίοδο, όπως
ο τρίκογχος ναός με κυλινδρικό τρούλο του Αγίου Νικολάου
στην Αλμύρα, κοντά στον μεσαιωνικό οικισμό του Παλαιόκα-
στρου, του πρώιμου 13ου αι. Στην ίδια εποχή ανάγεται ο μο-
νοκάμαρος τρουλαίος ναός της Παναγίτσας ανατολικά του
Μεγαλοχωρίου, με τοιχογραφίες του β΄ μισού του 13ου αι. Οι
μονοκάμαροι ναοί του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Ιωάννη
του Θεολόγου κοντά στο χωριό Κουνουπίτσα διασώζουν τοι-
χογραφίες της γύρω στο 1300 περιόδου. Στον 13ο αι. ανάγο-
νται και οι μονοκάμαροι ναοΐσκοι της Ζωοδόχου Πηγής, που
έχει ενσωματωθεί σε νεότερο κοντά στο χωριό Άγιοι Θεόδω-
ροι καί ο ομώνυμος ναός στο νεκροταφείο του χωριού. Ενώ
ο ναΐσκος των Αγίων Ασωμάτων στην Κυψέλη ανάγεται στον
14ο-16ο αι.
274. Θερμησία, η.
Το κάστρο κτίστηκε στους βυζαντινούς χρόνους, στη μεγα-
λύτερη του όμως ακμή έφτασε στα χρόνια της Φραγκοκρατί-
ας και της Βενετοκρατίας. Μέσα στο κάστρο σώζονται ερείπια
ναού του 11ου αι. Κάτω από το κάστρο, στην ακτή, υπήρχαν
μεγάλης έκτασης αλυκές.
275. Ερμιόνη, η.
Στον χώρο του σημερινού Δημαρχείου ανασκάφηκε τμημα τρίκλι-
της βασιλικής με αίθριο. Έχει ψηφιδωτά δάπεδα του πρώιμου 6ου
αι. Το ψηφιδωτό στο νοτιοδυτικό πρόπυλο χρονολογείται στο τέ-
λος του 6ου αι. και επιγραφή αναφέρει ότι ο ναός ανακαινίστηκε
επί του επισκόπου Επιφανίου. Στα βόρεια αποκαλύφθηκε τετρά-
γωνος χώρος με ημικυκλική αψίδα, πιθανώς βαπτιστήριο, ενώ στα
βορειοδυτικά εκτείνεται το επισκοπικόμέγαρο. Ψηφιδωτάδάπεδα
έχουν αποκαλυφθεί και σε παλαιοχριστιανικές οικίες μέσα στον
οικισμό.
