215
Εξαμίλιον, το.
Σοφικό, το.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
269. Σοφικό, Αγία Τριάδα
269. Σοφικό, μονή Κοίμησης της Θεοτόκου
267. Εξαμίλιον, το.
Το Εξαμίλιον τείχος, στον Ισμό της Κορίνθου, ήταν οχυρωμα-
τικό έργο μεγάλης κλίμακας για την προστασία της Πελοπον-
νήσου από βαρβαρικές επιδρομές. Εκτεινόταν σε μήκος 7,5
χλμ. περίπου από τον Κορινθιακό μέχρι τον Σαρωνικό κόλπο.
Το πάχος του έφθανε τα 3 μ. και το ύψος του υπολογίζεται σε
περίπου 8 μ. Κατά διαστήματα ενισχυόταν με πύργους, ενώ
κοντά στο ιερό του Ποσειδώνα στα Ίσθμια ήταν προσαρτημέ-
νο φρούριο. Οικοδομήθηκε τον 5ο αι., επί Θεοδοσίου Β΄(408-
450) και ανακατασκευάστηκε τον 6ο αι. από τον Ιουστινιανό
Α΄ (527-565). Το 1415 ο Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος (1391-1425)
ανοικοδόμησε το τείχος, που μέχρι τα μέσα περίπου του 15ου
αι. υπήρξε το κυριότερο εμπόδιο στις συνεχείς επιδρομές των
Τούρκων. Ένα καλα διατηρημένο τμήμα του τείχους στη θέση
«Γαλότα» Κυράς Βρύσης, κάτω από το νέο αυτοκινητόδρομο
Αθηνών – Κορίνθου, διαμορφώθηκε σε επισκέψιμο χώρο.
268. Κεγχριές, αι.
Πρόκειται για το ανατολικό λιμάνι της Κορίνθου στον Σαρω-
νικό κόλπο. Κατά την υστερορωμαϊκή περίοδο γνωρίζει ιδι-
αίτερη άνθηση, με τον ναό της Ίσιδος να ξεχωρίζει ανάμεσα
στα άλλα οικοδομήματα. Σειρά υαλοπινάκων σε τεχνική opus
sectile, αιγυπτιακής προέλευσης, προορίζονταν για τη διακό-
σμηση του ναού, δεν χρησιμοποιήθηκαν όμως, γιατί η αποθή-
κη, όπου φυλάσσονταν, καταστράφηκε από σεισμό γύρω στο
375 μ.Χ. Από εδώ ξεκίνησε ο απόστολος Παύλος για το ταξίδι
του στην Έφεσο. Κοντά στον ναό αργότερα οικοδομήθηκε πε-
ντάκλιτη βασιλική, η οποία καταστράφηκε με τον σεισμό του
552. Τον 7ο αι. ο ναός περιορίζεται στο μεσαίο κλίτος. Έχουν
βρεθεί θησαυροί νομισμάτων του 580-590. Το λιμάνι, εγκατα-
στάσεις του οποίου σήμερα καλύπτονται από τη θάλασσα, συ-
νέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι και τον πρώιμο 15ο αι. και μά-
λιστα ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος (1391-1425)
αποβιβάστηκε εκεί κατά την ανοικοδόμηση του τείχους του
Εξαμιλίου.
269. Σοφικό, το.
Στα ανατολικά του οικισμού σώζεται καθολικό μονής αφιε-
ρωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Είναι δικιόνιος σταυ-
ροειδής εγγεγραμμένος ναός του 12ου αι. Στην ίδια εποχή
και στον ίδιο αρχιτεκτονικό τύπο ανήκει και ο ναός των Ταξι-
αρχών στην θέση Λαρίσι. Σε μικρή απόσταση νοτιοανατολικά
του ναού των Ταξιαρχών βρίσκεται ο σταυρεπίστεγος ναός
της Αγίας Τριάδας με τοιχογραφίες του α΄ μισού του 13ου
αι. Ο μονόχωρος τρουλαίος ναΐσκος της Υπαπαντής βρίσκε-
ται στα ανατολικά του οικισμού. Έχει νεώτερα προσκτίσμα-
τα στην δυτική και νότια πλευρά και διατηρεί τοιχογραφίες
του β΄ μισού του 13ου αι. Νοτιοανατολικά του χωριού βρίσκε-
ται ο μονόχωρος τρουλαίος ναΐσκος του Αγίου Αντωνίου. Τα
οικοδομικά και μορφολογικά στοιχεία του συνδέουν πιθανό-
τατα τον ναό αυτό με τοπικό συνεργείο, που δραστηριοποι-
είται στην περιοχή γύρω στα μέσα του 13ου αι. Στην κορυφή
φυσικά οχυρού λόφου, βόρεια του χωριού, εντοπίστηκαν κα-
τάλοιπα εγκατάστασης, η οποία οριοθέτείται από έναν οχυ-
ρωματικό περίβολο, τη βορειοδυτική γωνία του οποίου κατα-
λαμβάνει μικρό φρούριο. Ανάγεται στους χρόνους της Φρα-
γκοκρατίας (13ος αι.).
