Η Λέρος βρίσκεται νότια των Λειψών έχει έκταση 54 05 τ.χμ. και είναι το ένατο σε μέγεθος νησί του Νομού Δωδεκανήσου. Ο πληθυσμός ανέρχεται σε  8.123 κατοίκους και συνιστά ένα Δήμο.

Το ανάγλυφο του εδάφους της χαρακτηρίζεται ημιορεινό με μικρές εύφορες κοιλάδες που ευνοούν την καλλιέργεια ελιών εσπεριδοειδών και λαχανοκομικών. Οι κάτοικοι ασχολούνται επίσης με την κτηνοτροφία τη μελισσουργία και την αλιεία. Πρωτεύουσα (ήδη από την αρχαιότητα) είναι η Αγία Μαρίνα που σκαρφαλώνει στις πλαγιές του λόφου με το επιβλητικό κάστρο (βυζαντινή και ιπποτική φάση) και ενώνεται από την άλλη πλαγιά με δύο ακόμα οικισμούς: Πλάτανο και Παντέλι. Το Παρθένι είναι ο βορειότερος οικισμός με νεολιθική εγκατάσταση (4η χιλιετία π.Χ.) κλασικό ιερό της Άρτεμης και οχυρό (4ος αι. π.Χ.). Ως αποικία της Μιλήτου και αργότερα δήμος της η Λέρος ήταν το νοτιότερο ιωνικό νησί της Δωδεκανήσου. Στη συνέχεια πέρασε από πολλούς κυρίαρχους (Μακεδόνες Ρωμαίους Βυζαντινούς Ιωαννίτες Ιππότες Οθωμανούς Ιταλούς) κυρίως λόγω της προνομιακής γεωμορφολογίας της (εύκολπος και ευλίμενος για τους αρχαίους).

Ο κόλπος που ξεχωρίζει στην ακτογραμμή του νησιού είναι αυτός στο Λακκί ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια στη Ανατολική Μεσόγειο. Το Λακκί ως μεγάλη αεροναυτική βάση των Ιταλών (1923) οικοδομήθηκε με τα πρότυπα της Ιταλικής αρχιτεκτονικής (Porto Lago) με σημαντικά δημόσια κτίρια και φαρδείς δρόμους που έρχονται σε αντίθεση με τη λαϊκή αρχιτεκτονική των χωριών και τα νεοκλασικά της πόλης. Το νησί βομβαρδίστηκε το 1943 από τους Γερμανούς και ακολούθησε κοινή πορεία με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα έως την ενσωμάτωσή του στην Ελλάδα (1948).

Η Λέρος παρέμεινε μακριά από το τουριστικό ρεύμα των γειτονικών νησιών προσφέροντας στον σημερινό επισκέπτη πολιτισμό (αρχαιότητες εκκλησιές στο Κάστρο μουσεία αρχοντικά λαογραφικές εκδηλώσεις) φυσική ομορφιά (αμμουδιές βιότοποι) και σύγχρονη υποδομή (μαρίνα).

Στο πολύνησο της Λέρου υπάγονται οι νησίδες Κίναρος και Αρχάγγελος η συστάδα των Λεβίθων και το Φαρμακονήσι. Τα γειτονικά της Λέρου νησάκια και οι βραχονησίδες έχουν χαρακτηρισθεί τόποι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και αρκετά έχουν ενταχθεί στο δίκτυο «Natura 2000». 

Η Λέρος συνδέεται ακτοπλοϊκά με  τον Πειραιά μέσω Πάτμου. Επίσης με την Κάλυμνο Κω Ροδο Λειψούς Καβάλα και Θεσσαλονίκη. Αεροπορική σύνδεση υπάρχει με την Αθήνα και την Κω.