Νησιά του Αιγαίου (Χώρος ευθύνης Γ.Γ. Αιγαίου & Ν.Π.): ΚΑΛΥΜΝΟΣ
ΚΑΛΥΜΝΟΣ

ΚΑΛΥΜΝΟΣ

Έκταση νησιού 111 km2 Μήκος ακτών νησιού 105 km

Μεταξύ Κω και Λέρου βρίσκεται η Κάλυμνος το τέταρτο μεγαλύτερο νησί της Δωδεκανήσου με έκταση 110 58 τ.χμ. και πληθυσμό 16.255 κατοίκους που κατανέμεται σε δώδεκα οικισμούς. Έδρα του ομώνυμου δήμου και πρωτεύουσα επαρχίας.

Η Κάλυμνος άνυδρο και βραχώδες νησί με λιγοστούς φυσικούς πόρους από πολύ νωρίς εξαρτήθηκε από τη θάλασσα με κύριες δραστηριότητες τη ναυπηγική και τη σπογγαλιεία η οποία από τα μέσα του 19ου αιώνα αναδείχτηκε σε κύρια πλουτοπαραγωγική πηγή. Η μεγάλη αυτή οικονομική ευμάρεια αποτυπώθηκε στα πολυάριθμα νεοκλασικά αρχοντικά που συναντάει ο επισκέπτης στο νησί. Το νησί στην αρχαιότητα ήταν περίφημο για το μέλι του φήμη που συνεχίζει έως σήμερα.

Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Καλύδνα. Κατοικήθηκε από την 4η χιλιετία π.Χ. (Νεολιθική εποχή) με έντονα κατάλοιπα ανθρώπινης παρουσίας σε σπηλιές και σε θέσεις ευλίμενες. Κόβει νόμισμα τον 6ο αι. π.Χ. συμμετέχει στις δύο Αθηναϊκές Συμμαχίες και  τον 4ο αι. π.Χ. περνάει στην Καρική δυναστεία και αργότερα στους Πτολεμαίους. Θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο του νησιού ήταν το ιερό του Δαλίου Απόλλωνος στη θέση του οποίου οικοδομήθηκε ο παλαιοχριστιανικός ναός του «Χριστού της Ιερουσαλήμ». Στους μεσαιωνικούς και νεότερους χρόνους η Κάλυμνος θα δει κατά σειρά στο έδαφός της Ισαύρους (470 μ.Χ.) Πέρσες (615-618) Σαρακηνούς (653) Βενετούς (1257-1277) Ιππότες του Αγ. Ιωάννου (1306) Οθωμανούς (1522) και Ιταλούς (1912) που άφησαν πίσω τους οικισμούς κάστρα και άλλα σημαντικά μνημεία. Διάσημες είναι οι εκκλησίες του νησιού ιδίως οι πολυάριθμες παλαιοχριστιανικές βασιλικές (4ος-7ος αιώνας) εντυπωσιακών διαστάσεων. Στο Χωριό παλιά πρωτεύουσα του νησιού δεσπόζει το Βυζαντινό κάστρο.

Η σπογγαλιεία μαρτυρείται από το 1800 περίπου και γύρω της δομείται η κοινωνική πολιτιστική και οικονομική ακμή της Καλύμνου. Το 1840 δημιουργείται η παραλιακή Πόθια σημερινή πρωτεύουσα και λιμάνι του νησιού όπου αξίζει κανείς να επισκεφθεί τα μουσεία και τα αρχοντικά της. Kατά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο σπογγαλιευτικός στόλος του νησιού καταστράφηκε και χρειάστηκε τιτάνιος αγώνας για να ανασυγκροτηθεί με πολλούς από τους Καλύμνιους όμως να έχουν ήδη πάρει τον δρόμο της ξενητειάς.

Η Κάλυμνος σήμερα είναι ένα δυναμικό αλιευτικό κέντρο αφού διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους αλιευτικούς στόλους. Επιπλέον τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται με γοργό ρυθμό ο τουρισμός και το νησί έχει αποκτήσει φήμη ως αναρριχητικό κέντρο.

Πρόσφατα απέκτησε αεροδρόμιο και συνδέεται με την Αθήνα και την Αστυπάλαια. Ακτοπλοϊκή συγκοινωνία την συνδέουν με τον Πειραιά τη Ραφήνα τις Κυκλάδες την Κρήτη το Βόρειο Αιγαίο (νησιά και Καβάλα) τη Ρόδο και άλλα Δωδεκάνησα.